Gemeente van onze Here Jezus Christus, geliefde broers en zussen, gasten in ons midden en andere geïnteresseerden,
Lofprijzing: een bevrijdend perspectief in een veeleisende tijd. Dat is een hele mond vol; maar dit zijn nu drie belangrijke onderdelen voor de start van een nieuw jaar in het licht van samen vieren. Het eerste gaat over lofprijzing. Psalm 66 is een psalm van lofprijzing. Wat is dat, lofprijzing? En hoe raakt dat mijn leven
Lofprijzing betekent dat je ergens vol van bent. Je bent er zo vol van dat je er graag over praat en er blij van wordt. Loven en prijzen doen we elke dag. Ik heb dat al eens eerder gezegd. Ik heb dat van Lewis geleerd.1in: Lewis, C.S., Reflections on the Psalms, (1984: Collins Glasgow), 77-83. Lewis zegt dat prijzen automatisch volgt op de dingen waar we vol van zijn, waar we verheugd over zijn. Lofprijzing is de uiting van die volheid van vreugde. Waar het hart vol van is, daar loopt de mond van over.
Als lofprijzing het gevolg is van onze vreugde in God dan begint het dus niet met lofprijzing maar met vol zijn van! Je kan wel met lange tanden loven, maar dat is niet lofprijzing. Lofprijzing komt voort uit een hart dat overloopt van vreugde. En Psalm 66 wil ons doen focussen waarom God reden is tot grote vreugde. Wie gelooft wat er staat, wie dat als het ware in het midden van de kamer van zijn ziel als een kandelaar laat branden, die ontvangt een diepe vreugde die bevrijdt. De blik op het licht bevrijdt.
Bevrijd van een veeleisende tijd. Een tijd waarin de schijnwerpers vaak op onszelf staan. Het lijkt heel vrij om druk te zijn met jezelf. De controle waarmee je het leven onder de duim houdt. De prestaties die zeggen dat jij de moeite waard bent. Je gelijk dat jou vertelt dat het goed zit met je. Maar die schijnwerper werkt vervolgens heel verslavend en benauwend: als jij het moet doen, als jij in de spotlight staat dan moet jij het ook waarmaken. Dan is het nooit genoeg en verlies je jezelf in de dingen die je doet.
Dus dat ga ik deze morgen doen: lofprijzing is een bevrijdend perspectief in een veeleisende tijd. En ik ga beginnen bij dat laatste. Vaak staan de schijnwerpers op onszelf gericht. Ik sprak net al over controle, prestatie en ons gelijk. Maar er zijn natuurlijk tal van manieren waarmee wij menen het geluk te vinden. In het licht van startzondag wil ik daar ook wat woorden aan wijden. Want waar ligt de focus op startzondag? Zomaar kan de kerk namelijk ook de schijnwerpers op de mensen zetten. Startzondag markeert dan dat alle clubs, verenigingen, vergaderingen en ontmoetingen weer van start gaan. Zomaar markeert startzondag dat wij weer bezig zijn met allerlei doedingen. Dat wij de kerk maken. Zeker de kerk bestaat uit mensen. En het zou niet goed zijn als er niets zou gebeuren, maar als daar de schijnwerper op komt te staan, verleggen we de focus op onszelf. Dan hangt het af van ons doen en laten. En ik zelf vind dat aardig benauwend. Want dan gaan wij ook bepalen wat goed is en dan moeten wij het als het ware ook maken.
Ik vergelijk het graag met dit beeld. Het is alsof je een plant uit de zon haalt en in de schaduw zet en dan die plant vertelt: Zo, groei jij maar op eigen kracht.
Dat gaat niet.
Die plant wordt er geen meter groter van. Hij zal nog even op zijn reserves teren maar hij krijgt niet de voeding die hij nodig heeft. Zo geldt dat ook voor een kerk en voor jouw leven. Als het om jou draait dan ben je een plant die in de schaduw wordt gezet. Je gaat er dood van. Je moet op eigen kracht werken en dat red je niet. Onze samenleving staat op dit moment in de schaduw. Het gaat alleen nog maar over ons, want er is geen God. Alle focus ligt op wat jij ervan maken kan. Overspannen verwachtingen van zoveel individuen maken het samen leven topzwaar. Zie maar eens hoe moeilijk de hartsberoepen (leraren, artsen enzovoorts) het hebben.
Of denk aan wat ik las over China. Eerder zei ik al dat China hardop heeft uitgesproken niks te hebben met mensenrechten. Nee jouw economisch nut gaat je waarde bepalen in hun ideaal. Dat is eng. Waar mensen in het centrum komen te staan, oogsten we verdorde samenlevingen, kerken en mensen. We leven in een wereld zonder God, en dat is een veeleisende tijd omdat we alles graag onder controle willen hebben. Ik word er moe van als ik het tot me door laat dringen en ik wil graag weer in de zon worden gezet.
Psalm 66 plaatst ons in de zon. We lezen Psalm 66:5 en 16
Psalmen 66:5 NBV
Kom en zie de werken van God, zijn daden vervullen de mens met ontzag:
Psalmen 66:16 NBV
Kom en hoor wat ik wil vertellen, ieder die ontzag heeft voor God, hoor wat hij voor mij heeft gedaan.
Tot twee keer toe roept de psalmist op om samen te komen en te zien. We worden opgeroepen om te zien wat God heeft gedaan in het leven van zijn volk, maar ook in de persoonlijke levens van mensen! De psalmist maakt ons enthousiast: zie hoe indrukwekkend Gods ingrijpen is geweest. Zelfs water moest voor Hem wijken! Zo wijst de psalmist op hoe God Israël bevrijdde uit handen van de Farao toen hij de rode zee in tweeën spleet. Niet dictators krijgen het laatste woord, maar dit gemangelde slavenvolk kreeg toegang tot een rijk nieuw leven. De verwijzing naar de doortocht door de Schelfzee en de doortocht door de Jordaan wees Israël op het wonder dat God van begin tot het einde van de uittocht uit Egypte reddend dichtbij was. Uit alle nood heeft Hij bevrijd. God werd groter, mensen kleiner.
Moet je nagaan: ook Israël moest steeds weer in de zon van Gods werken worden gezet. Israël liet zich ook makkelijk afleiden. Dan ging het volk toch weer zijn eigen gang, dan vertrouwden ze meer op machtige buurvolken, of op goden die ze ten minste konden zien en voor handen waren, of de zelfverrijking ten koste van weduwe, wees en vreemdeling. Bovendien was Israël een klein volk. Het voelde zich makkelijk gepiepeld met de grotere volkeren om hen heen. Die volkeren verleidden Israël voortdurend naar tastbare zekerheid te zoeken.
Hoe bevrijdend is dan het perspectief op Gods werken. Israël moest dat steeds weer doen. Het geeft richting: doe maar gewoon wat je hand vindt om te doen en wandel nederig met je Heer. Het doet je zonder angst mens zijn op deze onveilige en veeleisende aarde. Hoe groot de volkeren ook zijn, Israël is kostbaar in de hand van de Heer. God zal Zijn plan volvoeren, en daarop vertrouwen wij.
Wie nog eens goed kijkt ziet dat Israël in haar lofprijzing van wat God doet ook de volken uitnodigt. Dat zien we in vers 7 en 8:
Psalmen 66:7-8 NBV
Laten wij ons dan in hem verheugen:
machtig heerst hij voor eeuwig,
zijn ogen waken over de volken.
Laat niemand zich tegen hem verzetten.
Prijs, o volken, onze God, laat luid uw lof weerklinken,
Het werk dat God aan het doen is, is niet beperkt tot de tijd van Israëls uittocht. Israëls feesten zijn in zekere zin onze feesten omdat we daarin de Ene God ontmoeten die de wereld in zijn hand bewaarde en bewaart. We weten waar God naar toe heeft gewerkt. Israël mocht de kraamkamer zijn van Jezus Christus. De Zoon van God waarin God voet aan wal heeft gezet in een gebroken wereld vol verdorde mensen. In Hem schonk God alles wat hij geven kon. Zichzelf in zijn vurige liefde. Het is Gods ultieme poging om de mens tot zich te roepen. Alleen Hij geeft blijvende vreugde. Jezus spreekt over voedsel dat niet vergaat, over water dat voor altijd de dorst lest, over stromen van levend water, over groei en vruchten. Allemaal woorden die duidelijk maken: het leven vindt je bij Hem. Hij is gekomen om die wereld die om zijn eigen as draait, te redden. Jezus is gekomen om ons weer te doen scherpstellen waar het leven te vinden is, in de zon van Gods Woord.
In de traditie van de reformatie vieren we dat met de vijf sola’s.
-
- Alleen door genade
- Alleen door geloof
- Alleen door Christus
- Alleen het Woord
- Alleen aan God de eer
In dat woordje alleen zit alles verpakt. Ons leven begint niet bij ons. Ons leven begint bij ontvangen wat God heeft gedaan. Geloven is je vertrouwen stellen op dat jij in dat grote verhaal van Jezus bent opgenomen. Het is vertrouwen stellen op de belofte dat Jezus de alfa en de omega is, hij die werkt van a tot z en jouw leven daarin inbegrepen heeft. Je bent niet zomaar opgenomen in een goed verhaal, je bent opgenomen in het grote verhaal van God.
Vandaag sta jij ook voor die keuze! Ga ik uit de schaduw en zoek ik de zon? Kies ik voor de zegen of de vloek! Dat is de keuze waar je voor staat. De ene keuze bevrijdt je, de andere doet je leven verdorren. De ene keuze schenkt een leven vol rust, het andere zal je benauwen of trots maken. De ene keuze draait om God, de andere keuze draait om jou.
Deze keuze bepaalt je hele leven. Het bepaalt hoe jij met tegenslagen en verdrukking omgaat. Kies ik voor de zegen dan zie ik door de wolken van de gebrokenheid de zon van Gods trouw:
Psalmen 66:9 NBV
hij heeft ons het leven gegeven en onze voeten voor struikelen behoed.
Dan weet ik dat ik tegenslagen en slechte mensen moet verdragen omdat het MIJ zuivert als zilver zodat ik nog voller ben van God en niet vertrouw op andere mensen of me door hen laat intimideren. Ik vertrouw op God, vele beproevingen hebben mijn geloofsgenoten voor mij te pakken gehad
Psalmen 66:12 NBV
Mensen zijn over ons heen gereden, wij zijn door vuur en door water gegaan, maar u bracht ons naar een land van overvloed.
Kies ik voor de vloek dan zie ik niet door de wolken van de gebrokenheid heen. Dan moet ik er koste wat kost tegen vechten. Ik moet overwinnen, en als het niet lukt krijgen God, anderen en uiteindelijk ikzelf de schuld.
Deze keuze bepaalt hoe je in het gemeenteleven staat. Proberen we in alles te zoeken naar de zon van Gods liefde? Helpen we elkaar in alles wat we doen en zeggen omhoog te kijken? Je kan je bijvoorbeeld afvragen wat de dropping van afgelopen vrijdag heeft te maken met die zon. Maar wat als het die zon is die mensen in beweging zet om samen met onze jongeren een geweldige avond te beleven?
Wat als dat nu de zon van Gods liefde is, zien we dat? Zien we die drive in alles wat we doen? Zien we de zon in het jeugdwerk, in de bijbelstudiegroepen, de gebedsgroep, het kinderwerk, de jeugd van vroeger, in ons samen leven, in ons geven om elkaar, in onze portemonnee? Zien we het zelfs in dingen die niet meteen naar onze smaak zijn? Zien we het zelfs in ons nadenken over M/V? Of kiezen we voor de vloek. Dan zien we de zon niet meer, en draait het om onszelf en onze wensen. Zijn wij kortom een baken omdat we steeds weer mensen leren wijzen op het Licht voor de wereld?
De keuze voor zegen of vloek. Is dat wel een keuze dan? Ja. Want je kan vandaag weigeren omhoog te kijken en te zien wat God heeft gedaan. We zijn er zelfs blind voor. De Here moet ons ogen geven om te zien. Ja Here Jezus: U moet onze blik weer doen richten op Uw Vader! U moet ons helpen te geloven dat Uw liefde overvloedig leven geeft. Ja Here Jezus: U bent het die ons leven doet. U bent onze Schepper, u bent onze Herder die ons leidt. Lofprijzing begint met omhoogkijken wie je bent dankzij het werk van Christus. Het is een keuze! Een keuze waar je elke dag voor staat.
Rebecca en ik hebben dat deze week nog ervaren. We merkten dat we niet alleen langs elkaar heen liepen maar ook dat we steeds meer en meer frustraties opbouwden. Toen we daar over gingen praten kwamen we er achter dat we allebei de schijnwerpers op onszelf hadden gericht. Voor de één draaide het om controle, maar die verlies je snel met jonge kinderen. Voor de ander om prestaties, maar dat maakt je werkverslaafd. Zelfs als je niet werkt, werk je nog. We besloten dat het nu echt noodzakelijk was dat we samen elke ochtend voor de kinderen op waren, samen te bidden en de zon te doen opgaan over onze dag. God weer in het centrum te zetten van ons bestaan. Hij moet het doel zijn waarvoor we leven, zodat die controledrang en die prestatiedrang verdwijnen. We ervoeren meteen al een diepe vrede, want het leven draaide niet meer om ons. Zo gaat Startzondag niet over ons, maar om het goede verhaal van Immanuel: God met ons.
Henri Nouwen vergeleek dat met een wagenwiel.2Nouwen, Henri, Hier en nu. Leven in de Geest, (Tielt: Lannoo 2012), 20-1 Zo’n eentje met spaken. De spaken zijn alle facetten van ons leven. Die zijn verbonden aan de as. Die as is volgens Henri Nouwen de plek waar jouw hart in verbinding is met God en daarmee ook met anderen. Die as zet ons in beweging. Je hoeft niet zelf in beweging te komen. God drijft ons, Hij beweegt ons, Hij leidt ons. Jezus Christus is de a en de z, hij komt naar je toe met loyale liefde. Daarvoor leven is een keuze. Een keuze om alle aandacht in de kerk te richten op wat God doet en belooft.
Kerk van Christus, welke keuze maken wij dit jaar? Gezinnen: welke keuze maken jullie dit jaar? Broers en zussen, ieder voor zich, welke keuze maak jij voor jezelf dit jaar, deze week, deze dag?
Amen
