Ben jij een… pelgrim of meeloper

Geliefden van de hemelse Vader,

In december 2018 werd een uit de hand gelopen ontgroening de Belgische Sanda Dia fataal. Hij had zich aangemeld bij de meest prestigieuze en elitaire studentenvereniging van Leuven omdat het een mooie kans op een carrière geeft. Alleen moest hij wel door een hel van een ontgroening. “Beestachtigheid als ladder naar de maatschappelijke top.” Begonnen met bingedrinken was hij vrijdagavond al meer dan dronken. Overmaat van ramp hadden zijn ontgroeners de kranen afgesloten zodat ze niet de kans hadden hun overdaad aan alcohol te compenseren. De volgende dag werd hij nog meer vernederd. Zitten in een kuil, terwijl het december was, staande in ijskoud water, en voortdurend onder gepist. Dodelijk echter was de overmaat aan vissaus die hij moest drinken samen met ander ranzige cocktails. Hij zou sterven aan een zoutoverdosis op 20 jarige leeftijd. Zijn organen waren bezweken. Een leven bruut en zinloos geëindigd.

Groepsdruk, we hebben er allemaal mee te maken. Zeker als jongere zul je hier gevoelig voor zijn. Op zoek naar eigenwaarde wil je graag aardig en stoer gevonden worden. Je wilt erbij horen.

• Zo sprak ik een jongen die op een VMBO-school zit waar alles draait om wie de macho is. Er eerst een eercultuur met een eigen taal en eigen normen en waarden. Daarbij vertelde hij me dat er een jongen op school is die kinderen laat knielen en sorry zeggen als hij vindt dat je tegen hem wat hebt gedaan. Duidelijk een cultuur van: slikken of stikken.
• Een jongen op school droeg gewoon merkloze kleren omdat zijn ouders het niet zo interessant vonden welk merkje er op prijkt. Maar van zijn eigen zakgeld had hij voor 120 euro een duur overhemd gekocht wat zijn vrienden ook droegen. Alleen als hij die naar school aanhad voelde hij zich het mannetje. Wie had dat gedacht dat iemands eigenwaarde zo makkelijk te vernietigen is. Neem hem zijn dure merkkleding af en hij voelt zich niets meer.
• Stoere jongens praat: zonder biertje geen feestje. Daar had ik ook last van. Als je niet meedeed was je een mietje. Als je niet bewees dat je veel kon drinken, was je mikpunt van spot.
• Jullie zitten op een christelijke school, maar mag het ook over Jezus gaan? Of schamen jullie je voor je geloof. Is geloof toch een beetje not done. Wil je het liefst gewoon gevonden worden.
• Willen we niet allemaal graag “gewoon” gevonden worden. Zei ik ook niet dingen als: “ach, ook wij christenen lusten wel een biertje”, “we zijn eigenlijk best leuk”.

Hierover gaat het vandaag in de tekst. We gaan vandaag onszelf bevragen:

Ben jij een… pelgrim of een meeloper?

Een pelgrim is iemand die God zoekt en daarvoor op weg gaat naar bijvoorbeeld een bijzondere plaats of kerk. Voor nu is het een beeld: ben je in je leven op zoek naar God en zijn wil voor je leven?  Wandel je met en naar God? Of ben je een meeloper. Is je blik gericht op wat je omgeving belangrijk vindt. Vindt je belangrijk wat je vrienden belangrijk vinden. Doe je wat je vrienden doen. Kijk je naar wat je vrienden kijken. Praat je wat je vrienden je aanpraten.

En het tweede wat je gaat ontdekken, is dat het misschien heel fijn is dat iedereen je aardig vindt, dat je erbij hoort, maar dat je niet tot bloei komt. Niet tot het doel komt waarvoor God je maakte. En je gaat ontdekken waarom een pelgrim zijn niet alleen maar moeilijk is maar ook een route naar huis is!

Ben jij een…. pelgrim of meeloper

Nu eerst de tekst:

1 Petrus 4:1–6 NBV ¹ Nu dan, omdat Christus tijdens zijn leven op aarde heeft geleden, moet u zich net als hij wapenen met de gedachte dat wie in zijn aardse leven geleden heeft, met de zonde heeft afgerekend. ² Zo iemand laat zich gedurende de rest van zijn leven niet meer leiden door menselijke verlangens maar door Gods wil. ³ U hebt al genoeg tijd verspild aan allerlei zaken waarin de ongelovigen plezier hebben: losbandigheid, wellust, dronkenschap, bras- en slemppartijen en verwerpelijke afgodendienst. ⁴ Zij vinden het vreemd dat u niet langer meedoet aan hun liederlijke uitspattingen en ze spreken daarom kwaad over u. ⁵ Maar ze zullen zich daarvoor moeten verantwoorden tegenover hem die zich gereedhoudt om recht te spreken over levenden en doden. ⁶ Ook aan de doden is het evangelie verkondigd, opdat ook zij, al zijn ze naar hun leven op aarde door de mensen veroordeeld, bij God in de geest kunnen leven.

Er zijn drie dingen die ik moet uitwerken:

1. Stoppen en starten: Petrus roept op om je niet langer te laten leiden door de begeerten van mensen, maar door de wil van God. Stop met meelopen en start met je pelgrimstocht. De begeerten van mensen in de dagen van Petrus waren niet zo gek veel anders dan wat vandaag normaal gevonden wordt. Lekker feesten en beesten. Laten we eten en drinken want morgen sterven wij. Lekker los gaan, even de wereld vergeten en na de kater begint het weer opnieuw. Petrus heeft het over losbandigheid. Dat betekent: er zijn geen grenzen. Alles kan! Als jij het lekker vindt, doen! Vandaar dat men ook alles deed!  Daarom is meelopen ook niet alleen maar iets wat de omgeving doet. Zoals je misschien van eerdere preken weet, begeerten zitten ook in mijn en jouw hart. Wij zijn gevoelig voor dezelfde verlangens als onze omgeving. Er is misschien nog een geweten in je dat je beschermt, maar die muur is zonder God zo doorbroken. Ook Paulus schrijft er in zijn brieven veel over, zuipen en beesten waren daar gemeengoed. Net zoals onze cultuur het heel normaal vindt. Bij ons is alles goed, als je je er maar goed bij voelt. En dat is best eng, want daarmee wordt heel snel van alles en nog wat normaal gevonden. Professor Van Houwelingen schreef:

“In de samenleving kan zo’n patroon dermate ingeburgerd zijn, dat mensen niets meer vreemd vinden zolang het maar maatschappelijk geaccepteerd is!”

Als mensen het normaal vinden, dan is het vast goed. Dat past helemaal op onze samenleving. Programma’s op TV: spuiten en slikken voor de acceptatie van seksuele losbandigheid en drugs en middelengebruik. Dat jeugd moet kunnen feesten, en los kunnen gaan als onderdeel van het opgroeien. Dat je met je vriendje of vriendinnetje alles moet kunnen doen omdat dit hoort bij je seksuele ontwikkeling. Dat als je het niet eerst hebt geoefend het vast niet goedkomt met je toekomstige prins op het witte paard.

De mensen aan wie Petrus zijn brief schrijft deden daar vroeger ook gewoon aan mee. Je wist niet beter. Als je Jezus niet kent en Gods wil niet, dan is wat de wereld gewoon vindt, voor jou ook gewoon. Maar toen leerden ze Jezus kennen. Jezus leerde dat geluk niet is dat je je zoveel mogelijk kan doen wat je wilt, maar dat geluk is dat je met God leeft. Stop met dat gebeest, en ga doen wat God van je vraagt. Kort samengevat: God wil niet dat je achter al je begeerten aanrent, maar dat je liefhebt.

2. Afwijzing: Alleen is dat niet een makkelijke weg. Wie God gaat volgen, zal merken dat de mensen daar niet op zitten te wachten. Niemand heeft dat beter ervaren dan de Here Jezus. Hij deed niet anders dan Gods wil, en hij moest dat met de dood bekopen. Mensen willen niet dat je stopt met meelopen. Als jij niet langer meedoet, dan voelen ze dat als een aanklacht. Je bent dan een wandelende spiegel. Jij laat dat extra biertje staan, jij gaat niet uit om elke avond een seksdate mee te nemen, je praat niet grof over meiden. Dat valt op. En ze zullen zeggen: hè joh, doe niet zo kinderachtig man. Laat gaan! En als je dan nog niet meedoet, dan wordt je een mietje, een sukkel. “Daar kun je ook geen feestje mee bouwen.” Je krijgt afwijzing. Ze vinden je gek dat je niet gewoon lekker meedoet. Dat je niet 200 euro op een avondje weg tikt aan drank.
3. Acceptatie: Maar zegt Petrus, zit daar niet teveel over in. Zij mogen je dan nu zwartmaken en bespotten. Zij moeten straks zichzelf verantwoorden voor Hem die oordeelt over levenden en doden. Zij zullen Koning Jezus ontmoeten. En zelfs als je moet sterven, zoals met velen gebeurde omdat de mensen hen vervolgden, dan mag je weten: wie met Jezus sterft, zal met Jezus opstaan. Dus wees niet bang voor de mensen, maar weet dat God je allang vasthoudt! Als zelfs de dood jou niet kan opslokken, dan toch zeker ook niet de mensen? Als zij je afwijzen, God heeft je geaccepteerd.

Twee wegen dus. En de kern van deze boodschap is dit: wat nu het makkelijkste lijkt om te doen, kost je uiteindelijk je leven, en wat nu het moeilijkste lijkt om te doen, geeft je het leven. Meelopen is makkelijk, het is de weg van de minste weerstand, maar het kost je jezelf. Je verliest jezelf.. Pelgrim zijn is hartstikke moeilijk, maar het brengt je tot bloei. Dus samengevat:

Meelopers zijn doodlopers, pelgrims komen veilig thuis!

Ik weet al wat velen van jullie nu denken. Nou moe, als christen zijn zo moeilijk is dan ik liever niet. Waarom zou ik voor Jezus kiezen als ik weet dat het me nu allerlei problemen kan geven? Dat is een goede vraag. Het is makkelijker om mee te lopen met de meerderheid. De boodschap van de samenleving is: doe wat je wilt. Dat is best aardig. Ik kan me best voorstellen dat je dan denkt, geef mijn portie geloof maar aan Fikkie. Het leven zonder God is makkelijker. Nee het is niet een simpele rekensom, Gods wil doen. Maar het is wel het beste om te doen. De kosten zullen niet hoger zijn dan dat ene kruis waarmee Jezus je leven nu al vrijgekocht heeft.

God wijst niet de makkelijkste weg, maar wel de beste. Het lijkt heel bevrijdend om God los te laten en gewoon mee te doen met wat alle mensen doen. Alleen weet ik zeker dat vrijheid blijheid helemaal niet zo vrij is. Het is eerder een gevangenis. In vers 4 staat in onze vertaling dat ze het vreemd vinden dat je niet langer meedoet met hun liederlijke uitspattingen. Eigenlijk staat er: dat je niet langer mee rent. Petrus zegt eigenlijk: als je meedoet met die mensen dan moet je altijd blijven rennen! Je rent van feestje naar feestje, en de ene seksuele ervaring moet de volgende keer nog groter zijn om hetzelfde geluk te ervaren. Verlangens van mensen zijn hijgerig. Je hebt nooit genoeg moet altijd meer, altijd verder. Bovendien leert de hele #metoo-beweging dat vrijheid blijheid meestal betekent dat je vogelvrij bent voor de begeerten van anderen.  Vooral vrouwen zijn vaak niet veilig voor de blikken en handjes van de heren. Vrije seks, is vaak grensoverschrijdende seks. Bovendien gaat seks je nooit blijvend vreugde geven. Het is nooit genoeg. Je verliest jezelf ermee. Je mist je doel. En dat is zonde.

En er is nog een probleem met meelopen. Je gaat meer lijken op mensen dan op je Schepper. Die goede artiest, die rapper, die intimiderende groep op school, die kledingstijl, dat talent. Mensen worden idolen. Je wordt verleid te gaan lijken op andere mensen. Zij worden je voorbeelden, maar dat zijn niet altijd goede voorbeelden. Je waardigheid hangt af in hoeverre je die goede kleding draagt, de goede feestjes bezoekt, allemaal onzinnige voorwaarden waar je waarde helemaal niet van af hoort te hangen. Je krijgt ook een sticker opgeplakt: of je staat aan de top, je hebt het gemaakt. Of je wordt gewoon, wat bijna iedereen is. Of je bent zelfs een loser, verstoten uit de groep.

Maar, Gods wil voor jou leven is niet dat jij de leukste, knapste, rijkste, stoerste in de groep bent, en zijn wil is evenmin dat je naar de pijpen van de meerderheid moet dansen, zijn wil is ook niet dat je alleen maar trouw moet zijn aan jezelf. Gods doel is dat jij uitdeelt van wat God jou geeft: Zijn liefde. Stop met het doodlopende pad van de meeloper. Er is maar één weg dat je doet leven: Jezus de gekruisigde! Juist als je aan Hem vasthoudt, ben je bevrijd!  De ketens van onze begeerten die je gevangen houden, de boeien van de groepsdruk die je gijzelen, ze worden gebroken door de liefde van God. Aan het kruis heeft Jezus in de grootste keten, alle kleinste ketens gebroken. Hij brak de keten van de dood, dan mag je weten dat alles wat in dit leven je bedreigt je niet kan doden. Jij bent met God op deze wereld écht vrij! Geen mens die je wat doet! Je bent vrij, want je hebt alles nu al: Gods liefde. En Gods wil is dat je in die vrijheid blijft en het enige dat hij verlangt: deel uit van Zijn liefde.

Geliefden van de hemelse Vader, ben jij een pelgrim of een meeloper. Ik ben vaak een meeloper geweest, en ik kan niet voorkomen dat ik het soms nog doe. Vaak vind ik wat anderen van mij vinden belangrijker dan wat God van mij vindt. Ik vind het spannend om openlijk voor God uit te komen. Inderdaad, dat kan je ongemak en vijandigheid opleveren. Maar vandaag staan we weer voor de keuze: wil ik gevangen blijven in wat mensen van me vinden, of wil ik in de vrijheid staan van God. Hij weet zoveel beter wat voor jou het goede is, en zijn vrijheid is ware vrijheid. De enige grens van die vrijheid is: heb lief.

Voor nu daag ik de jongeren onder ons uit met een kleine challenge om je eigen hart te onderzoeken of je meeloper bent of pelgrim:

• laat eens bier staan op een avond met je vrienden. Kijk eens hoe ze reageren.
• Trek eens hele foute kleding aan op school, wat doet dat met je?
• Durf eens het gesprek aan te gaan over het geloof met een vriend, klasgenoot of collega.